Đồng hồ vạn niên (perpetual calendar): sự phục vụ xuyên suốt một thế kỷ

Lịch vạn niên là một trong những biến chứng lãng mạn và hữu ích nhất trong tất cả các tính năng xuất hiện ở đồng hồ cao cấp và xa xỉ. Bạn sẽ không mất quá nhiều thời gian để tìm thấy những mẫu đồng hồ có tính năng lịch thứ/ngày hoặc lịch ngày/tháng. Những chiếc đồng hồ lịch vạn niên sẽ có đầy đủ cả hai cộng thêm việc nó chỉ cần điều chỉnh một lần trong một thế kỷ. Vâng, chính xác là một lần trong một thế kỷ.







Sở dĩ nói tính năng lịch vạn niên chỉ có thể xuất hiện ở những mẫu đồng hồ cao cấp và xa xỉ bởi nó đòi hỏi một khoản đầu tư không hề khiêm tốn. Tuy nhiên, sức hấp dẫn của nó sau một đoạn lịch sử dài đăng đẳng vẫn không hề có dấu hiệu suy giảm. Đặc biệt là đối với cánh mày râu yêu thích sưu tầm và đam mê đồng hồ đeo tay, việc có thể sở hữu biến chứng này vẫn luôn là một điều rất đáng tự hào. Vậy điều gì đã làm nên giá trị của chúng? Cùng Luxshopping khám phá những điều thú vị về đồng hồ vạn niên nào.

Đồng hồ lịch vạn niên là gì?
Đồng hồ lịch vạn niên (perpetual calendar) còn được biết đến với tên đồng hồ lịch vĩnh viễn, là một chiếc đồng hồ đeo tay với chức năng hiển thị thứ/ngày/tháng. Nghe qua thì không có gì mới mẻ đúng không? Tuy nhiên, nó không hề giống những chiếc đồng hồ lịch bình thường.


Đối với đồng hồ lịch bình thường, chúng cần phải được điều chỉnh tối thiểu 5 lần mỗi năm vì số ngày mỗi tháng là khác nhau (theo tiêu chuẩn lịch Gregorian sử dụng rộng rãi - còn được gọi là Tây lịch hay Công lịch, được chia thành 12 tháng với 365 ngày và cứ mỗi 4 năm sẽ thêm một ngày vào tháng 2 để tạo thành năm nhuận 366 ngày). Vì vậy, vào cuối mỗi tháng có ít hơn 31 ngày, bạn sẽ phải làm thao tác là cài đặt lại lịch thứ/ngày sao cho đúng với thực tế.

Còn đối với đồng hồ lịch vạn niên? Trong trường hợp này, cơ chế bên trong bộ máy chuyển động hoàn toàn đáp ứng được việc tự điều chỉnh sao cho đồng bộ với thời gian thực tế, thậm chí nhận biết được cả năm nhuận. Thế nên bạn sẽ không cần phải làm bất cứ điều gì để có thể coi được chính xác thứ/ngày hiện tại trong vòng một thế kỷ.



Đồng hồ lịch vạn niên IWC Portugieser Perpetual Calendar

Lịch vạn niên hoạt động như thế nào?
Phần lớn đồng hồ lịch vạn niên đều có bộ máy cơ học. Một số ít rơi vào những trường hợp đặc biệt mà chúng ta sẽ đề cập ở những phần bên dưới. Hiện tại, để làm rõ trình độ chế tác đỉnh cao và sự phức tạp bên trong, chúng ta cùng đến với cách hoạt động của lịch vạn niên trên những chiếc đồng hồ cơ.





Đồng hồ lịch vạn niên Jaeger-LeCoultre Master Ultra Thin

Cả một bộ lịch có thể chạy đúng trong nhiều năm liền chỉ nằm vỏn vẹn trên một chiếc đồng hồ đeo tay. Để làm được kỳ tích vô cùng ấn tượng này là sự góp mặt của một bộ máy cơ học với 100 đến hơn 200 thành phần cấu tạo nên. Sự phức tạp này được hoàn thiện dưới bàn tay thủ công của các bậc thầy chế tạo đồng hồ với sự tỉ mỉ và cần mẫn trong một chuỗi ngày dài. Bộ chuyển động lịch vạn niên hình thành trên nền tảng của một dạng bộ nhớ cơ học ghi lại thời gian khoảng 1461 ngày, hoặc bốn năm.

Sẽ dễ dàng hơn nếu chúng ta liên tưởng sự phức tạp này giống như các thực nghiệm ban đầu của máy tính để bàn: rườm rà, phức tạp và dày đặc các chi tiết lớn nhỏ khác nhau. Bộ chuyển động lịch vạn niên được phát triển dựa trên bộ chuyển động cơ học bình thường và sử dụng thêm bánh xe ngày (date wheel) với các rãnh có hình dạng khác nhau để tương ứng với các tháng 30, 31, 28 hoặc 29 ngày, tất cả được đồng bộ hóa với một đòn bẩy vĩnh viễn. Trong hầu hết các trường hợp, tháng hai rắc rối sẽ có bánh xe nhỏ hơn của riêng nó bên dưới bánh xe chính.



Chúng được “lập trình” ở tầng cơ bản nhất là giả định tất cả các tháng đều dài 31 ngày. Tiếp theo, đối với những tháng có ít ngày hơn, cơ chế sẽ tự động bỏ qua các ngày còn dư lại và tự đặt mình vào ngày đầu tiên của tháng kế tiếp. Tất cả điều đó có nghĩa là: miễn sao đồng hồ được tiếp tục chạy, nó sẽ không cần cài đặt lại ngày tháng, hoặc cũng có thể nói là gần như không bao giờ.

Một trong những đặc điểm riêng của quy tắc lịch Gregorian: những năm kết thúc bằng 00 phải chia hết cho 400 để được tính là một năm nhuận. Hầu hết các lịch vạn niên đều không tính đến điều đó, vì vậy bạn sẽ phải tự điều chỉnh đồng hồ vào ngày 1 tháng 3 năm 2100. Thế nên... hãy ghi chú vào nhật ký của bạn điều này nhé.

Dòng lịch sử của đồng hồ lịch vạn niên

Chỉ cần nói qua cách hoạt động và kết cấu phức tạp của đồng hồ vạn niên, có lẽ bạn cũng phần nào đoán được bề dày lịch sử phía sau chúng đúng không?

► Giai đoạn phát minh

Lịch sử của chúng bắt đầu từ giữa những năm 1700. Trong thực tế, chức năng lịch vạn niên thực sự ra đời trước lịch hàng năm trong nhiều thập kỷ. Một nhà chiêm tinh học người Anh tên là Thomas Mudge đã phát minh ra bộ chuyển động với biến chứng lịch vạn niên đầu tiên vào năm 1762, xuất hiện ở một chiếc đồng hồ bỏ túi tại Bảo tàng Anh ở London.





Đồng hồ bỏ túi lịch vạn niên của Thomas Mudge năm 1762

Sau phát minh của Mudge, biến chứng lịch vạn niên đã không xuất hiện trở lại ở đồng hồ trong khoảng 100 năm. Mãi đến năm 1864, Patek Philippe đã tạo ra một chiếc đồng hồ bỏ túi có tích hợp tính năng đầy phức tạp này. Và tiếp theo phải mất thêm 25 năm để cấp bằng sáng chế cho cơ chế lịch vạn niên (tức vào năm 1889). Tuy nhiên, phải đến một khoảng thời gian sau, biến chứng này mới xuất hiện ở chiếc đồng hồ đeo tay đầu tiên.

► Chiếc đồng hồ đeo tay lịch vạn niên đầu tiên

Không chỉ là nhà phát minh ra đồng hồ bỏ túi lịch vạn niên đầu tiên, Patek Philippe cũng là người tạo ra chiếc đồng hồ đeo tay lịch vạn niên đầu tiên. Họ đã tạo ra bộ máy lịch vạn niên nhỏ gọn đầu tiên chỉ trong năm 1898. Sau đó, vào năm 1925, một nhà sưu tập giàu có của Patek Philippe - Thomas Emery đã công khai chiếc đồng hồ đeo tay đầu tiên có tính năng này. Patek Philippe chính là sử dụng cùng bộ calibre 34,4mm được tạo ra vào năm 1898 trong chiếc đồng hồ của Thomas Emery.




Đồng hồ đeo tay lịch vạn niên đầu tiên của Patek Philippe ra mắt vào năm 1925

Chỉ vài năm sau đó, Breguet là thương hiệu tiếp theo tạo ra đồng hồ đeo tay lịch vạn niên vào năm 1929. Tiếp tục là sự ra đời của bộ chuyển động vạn niên nhỏ gọn, thậm chí còn nhỏ hơn Patek Philippe, chỉ với 22,5mm Jaeger-LeCoultre đã lập nên kỷ lục lúc bấy giờ vào năm 1937. Bộ calibre lịch vạn niên hình chữ nhật độc đáo của họ được xem là một tượng đài thương hiệu huyền thoại mà LeCoultre và Edmond Jaeger đã cùng chung tay xây đắp cho nhà Jaeger-LeCoultre.



Đồng hồ lịch vạn niên với bộ calibre vuông của nhà Jaeger-LeCoultre năm 1973

► Dòng lịch sử phát triển của đồng hồ vạn niên qua nhiều thập kỷ

Tương tự như chiếc đồng hồ đeo tay lịch vạn niên đầu tiên được sản xuất bởi Patek Philippe, hầu hết những chiếc đồng hồ vĩnh viễn thời gian đầu đều là đồng hồ ủy quyền (đích thân khách hàng ủy thác cho hãng sản xuất). Mãi đến những năm 1940, việc sản xuất đồng hồ vạn niên mới trở nên rầm rộ. Sau đó, đến những năm 1960, những chiếc đồng hồ lịch vạn niên automatic đầu tiên bắt đầu được tung ra thị trường.

Một thời điểm quan trọng trong dòng lịch sử của biến chứng lịch vạn niên là sự kiện xảy ra vào năm 1985. Năm đó, IWC đã thực hiện một trong những tiến bộ nhất trong cơ chế của biến chứng, hãng đã thiết kế một bộ calibre đồng bộ giúp chúng dễ dàng lắp đặt hơn.

Một bản tái bản cổ điển của đồng hồ bấm giờ vạn niên IWC thập niên 80


Ngày nay, sự phức tạp trong bộ chuyển động lịch vạn niên tiếp tục làm say mê các nhà sản xuất và những người đam mê đồng hồ. Một số đồng hồ cao cấp và đắt giá có thêm sự hiện diện của tính năng này đã thành công tiến lên một đẳng cấp khác. Cho đến thời điểm hiện tại, lịch vạn niên không chỉ phục vụ mục đích hiển thị thứ/ngày/tháng mà không điều chỉnh, nó còn là một minh chứng cho tay nghề và kỹ thuật chế tác đồng hồ đỉnh cao.

Sự khác biệt giữa đồng hồ lịch vạn niên và lịch hằng năm
Một số người khi mới bắt đầu bước vào thế giới đồng hồ rất dễ bị hoang mang bởi tính năng lịch vạn niên (perpetual calendar) và lịch hằng năm (annual calendar). Vậy chúng khác nhau ở chỗ nào? Làm thế nào để phân biệt được hai tính năng này?

► Đặc điểm giống nhau
Đầu tiên, chúng ta hãy bắt đầu với sự tương đồng giữa tính năng lịch vạn niên và lịch hằng năm: Chúng đều có khả năng hiển thị giờ/phút(giây) trong ngày, thứ, ngày, tháng và đôi khi cả các pha của Mặt trăng (Moon Phase). Hơn thế nữa, lịch vạn niên hay lịch hằng năm đều dựa trên lịch Gregorian, có số ngày thay đổi theo từng năm.

► Những điểm khác nhau
Hãy bắt đầu với sự khác biệt quan trọng và rõ ràng nhất giữa lịch hằng năm và lịch vạn niên: một chiếc đồng hồ với lịch hàng năm phải được đặt lịch mỗi năm một lần, trong khi lịch vạn niên thì không. Lịch hàng năm được tự động điều chỉnh sau mỗi tháng với 30 hoặc 31 ngày. Tuy nhiên, đối với sự rắc rối của tháng 2 (với 28 hoặc 29 ngày) thì nó lại vô dụng. Do đó, lịch hàng năm phải được đặt mỗi năm một lần, trong khi lịch vạn niên không phải đặt lại. Với sự kết hợp của các bánh xe phụ đặc biệt trong cơ chế chuyển động, lịch vạn niên có đủ khả năng đối phó với sự thay đổi của tháng 2 và các năm nhuận, thế nên nó luôn hiển thị một cách chính xác và không cần bạn phải điều chỉnh gì.


Một điều chúng ta có thể thấy rõ ràng, một chiếc đồng hồ với lịch vạn niên phức tạp hơn nhiều so với lịch hàng năm. Do đó, lịch vạn niên đắt giá hơn đáng kể so với lịch hàng năm.






Để phân biệt được đồng hồ lịch vạn niên và lịch hằng năm thì khẳng định không phải qua ngoại hình của chúng rồi. Về bản chất thì kích thước, độ dày hay mặt số của chúng không thể hiện được chi tiết bộ máy bên trong. Vì thế chỉ có cách duy nhất là bạn tìm đến thông tin kỹ thuật đi kèm của đồng hồ để xem các tính năng của nó hoặc nhờ hỗ trợ tư vấn từ các địa điểm cung cấp đồng hồ uy tín. Và nhớ, hãy luôn dành sự ưu tiên cho những chiếc đồng hồ chính hãng vì sự cầu kỳ và phức tạp đã tạo nên giá trị đẳng cấp này không thể đến từ một chiếc đồng hồ giả được.

Các biến thể ở hiện tại
Có thể khẳng định rằng tính năng lịch vạn niên chỉ thể hiện được trọn vẹn ý nghĩa, di sản và giá trị của bản thân khi nó xuất hiện ở những chiếc đồng hồ cơ. Bạn có thể thấy đấy, giữa đồng hồ cơ hằng năm và đồng hồ cơ vạn niên đã có một sự chênh lệch về giá cả mặc dù chúng đều sử dụng bộ máy cơ học và hơn kém chỉ vài chi tiết. Bên cạnh đó, chúng còn có cả một di sản lịch sử từ tận những năm 1700. Vậy nếu tính năng này xuất hiện ở đồng hồ pin thì sẽ còn giữ được giá trị ban đầu không?


Điều này có lẽ không quá khó để bạn tự trả lời đúng không? Tuy nhiên, khách quan mà nói thì thật sự vẫn có những chiếc đồng hồ vạn niên sử dụng bộ máy pin nhưng đặc biệt hơn các trường hợp thông thường một chút. Tiêu biểu là dòng Citizen Eco-Drive Perpetual Calendar - một sản phẩm đến từ dòng "đồng hồ ánh sáng Eco-Drive" của Citizen. Tuy vẫn sử dụng pin nhưng nguồn năng lượng của nó đến từ ánh sáng (nhân tạo, tự nhiên, Mặt trời,...) vì thế mà bạn không cần thay pin cho chúng trong khoảng một thời gian dài. Hoặc một ví dụ khác nữa chính là Tradition Perpetual Calendar của nhà Tissot - một chiếc đồng hồ quartz có tính năng lịch vạn niên. Việc sử dụng bộ máy pin trong những chiếc đồng hồ vạn niên sẽ làm giảm giá thành của chúng xuống và trở nên dễ sở hữu hơn. Nhưng điều gì cũng có hai mặt của nó, đúng không?

Có nên mua đồng hồ vạn niên không?
Không cần phải bàn cãi, chắc chắn đây là một sự lựa chọn lý tưởng nếu bạn đang dự định đầu tư cho một chiếc đồng hồ cơ có bộ máy thật sự đẳng cấp. Mặc dù đồng hồ vạn niên đòi hỏi một khoản đầu tư không hề nhỏ, nhưng giá trị mà nó mang lại hoàn toàn xứng đáng và tin rằng nó sẽ phục tốt cho bạn, thậm chí có thể truyền lại cho con cháu của bạn sau này. Bên cạnh những tính năng rực rỡ góp phần làm nên sự độc đáo ở dòng đồng hồ cơ cao cấp chẳng hạn như Tourbillon, điểm chuông (minute repeater), Moon phase,... thì cho đến ngày nay, nhiều chuyên gia vẫn cho rằng tính năng lịch vạn niên xứng đáng xếp ở hàng đầu. Thế nên chúng hoàn toàn có khả năng khiến bạn trở thành người chủ sở hữu đáng tự hào.

Luxury Shopping