Đồng hồ moonphase là gì?Đôi dòng lịch sử của biến chứng moonphase

Qua hàng ngàn năm lịch sử nhân loại, vai trò của Mặt trăng trong cuộc sống của con người sớm đã minh bạch như vầng hào quang mà nó mang bên mình. Hành trình của Mặt trăng khép kín trong một chu kỳ nhất định, điều này không chỉ đơn thuần ảnh hưởng đến thủy triều (mực nước biển) mà còn quyết định cả thời gian gieo trồng, thời gian thu hoạch mùa vụ, các lễ nghi tôn giáo và nhiều hơn thế nữa.



Hiểu được vai trò quan trọng này, con người đã không ngừng vận dụng trí tuệ và sức tưởng tượng để mô phỏng chuyển động của Mặt trăng nhằm làm chủ thời gian một cách hiệu quả. Và rồi, những chiếc đồng hồ thiên văn học đã ra đời. Mặc dù tồn tại dưới nhiều hình dạng khác nhau nhưng xét đến thực tại, sự góp mặt của những chiếc đồng hồ đeo tay với tính năng lịch tuần trăng (Moon Phase) đã phần nào gợi về những tháng ngày nghiên cứu trong quá khứ nhân loại.

Vậy câu hỏi đầu tiên được đặt ra ở đây: đồng hồ lịch tuần trăng (đồng hồ Moon Phase) là gì?

ĐỒNG HỒ MOON PHASE (LỊCH TUẦN TRĂNG) LÀ GÌ?

Đồng hồ lịch tuần trăng hay đồng hồ moon phase là cách nói ngắn gọn của những chiếc đồng hồ có biến chứng moonphase (pha của mặt trăng). Đây là một tính năng thú vị mang vẻ đẹp vượt thời gian và có giá trị nghệ thuật cao, vì thế hầu hết sự xuất hiện của moonphase sẽ được tìm thấy ở những chiếc đồng hồ cao cấp.



Đồng hồ Jaeger-LeCoultre Rendez-Vous Moon Serenity với tính năng Moon Phase trên mặt số.

Để tìm hiểu về đồng hồ Moon Phase, trước hết chúng ta cần biết đôi điều Moon Phase. Moon Phase là gì? Hiểu theo tiếng Việt, Moon Phase nghĩa là Pha Mặt trăng (hay pha của Mặt trăng) - sự xuất hiện của phần bề mặt Mặt trăng khi được ánh sáng Mặt trời chiếu đến tại một vị trí quan sát nhất định.



Các pha của Mặt trăng thay đổi tuần hoàn khi Mặt trăng xoay quanh Trái Đất và sự thay đổi này tùy thuộc vào vị trí tương đối của ba thực thể Mặt trăng, Mặt trời và Trái Đất.

Độ dài trung bình của một tháng bằng 1/12 của năm, tương đương khoảng 30,44 ngày. Trong khi đó, thời gian để chu kỳ của Mặt trăng lặp lại khoảng 29,53 ngày. Vì vậy việc tính thời gian cho các pha Mặt trăng dịch chuyển trung bình khoảng một ngày cho các tháng kế tiếp. Khi chúng ta ghi lại hình ảnh các pha Mặt trăng mỗi ngày trong một tháng, bắt đầu từ buổi tối sau khi Mặt trời lặn, cứ lặp lại đều đặn sau khoảng 25 phút ở các ngày tiếp theo, và kết thúc việc ghi hình đến cuối tháng vào buổi sáng trước khi Mặt trời mọc, ta sẽ thu được một bức ảnh tổ hợp như hình bên dưới. Tương tự, ta có thể liệt kê thời gian trăng mọc và trăng lặn trên lịch, một số ngày sẽ được bỏ qua. Khi Mặt Trăng mọc vừa trước nửa đêm của một đêm thì nó sẽ mọc vừa sau nửa đêm của đêm tiếp theo. 'Ngày bỏ qua' chỉ là của lịch nhân tạo và không phải là do sự bất thường của Mặt trăng.



Pha của Mặt trăng và các ngày tương ứng trong 12 tháng.

Đồng hồ (máy chấm công hay timekeeping) được sinh ra từ mong muốn có thể tái hiện thời gian qua sự chuyển động của Trái đất xoay quanh Mặt trời, sự chuyển động của Mặt trăng xoay quanh Trái Đất, cũng như sự góp mặt của những chòm sao khác. Khi các nhà chiêm tinh học đã hoàn thành “thước đo” cơ bản của thời gian như đồng hồ Mặt trời, bánh răng và bộ kim chỉ thời gian, một trong những sự kiện quan trọng kế tiếp mà họ quan tâm chính là chu kỳ Mặt trăng.

Vì sao ư? Điều này còn phải kể đến một lý do quan trọng. Mặc dù vòng cung Mặt trời quyết định ngày và mùa, Mặt trăng lại là phương pháp đầu tiên để nói về các tháng trôi qua. Từ lúc Mặt trăng còn non đến khi đã tròn và lặp lại một lần nữa trọn vẹn chiếm 29 ngày rưỡi. Sự vận động này khép kín trong một vòng tuần hoàn cố định, cung cấp cho nhân loại một chu kỳ thống nhất của rất nhiều hoạt động trong nhiều thế kỷ. Nói một cách rõ ràng hơn, các hoạt động này có thể liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo, ngày cúng bái và các lễ hội hằng năm.



Tính năng Moon Phase trong mặt số phụ trên đồng hồ đeo tay

Một chiếc đồng hồ Moonphase cho thấy giai đoạn hiện tại của Mặt trăng khi bạn nhìn thấy nó trên bầu trời. Tựa như cách mà Mặt trăng chậm chạp trôi qua trên cao, chuyển động của tính năng Moon Phase trên chiếc đồng hồ nhỏ gọn cũng từ tốn như thế. Điều này cũng khá thú vị có phải không? Nghĩ xem, bạn thậm chí có thể quan sát sự di chuyển của ánh trăng ngay trên cổ tay mình.

KHÁI QUÁT LỊCH SỬ CỦA ĐỒNG HỒ MOON PHASE

Mặc dù các giai đoạn của Mặt trăng đã được theo dõi từ hàng ngàn năm trước bằng các phương pháp thô sơ, nhưng Moonphase thường được tìm thấy ở những chiếc đồng hồ cổ điển bỏ túi với cấu tạo phức tạp hơn vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Rồi đến khi sự phổ biến của đồng hồ đeo tay thay thế cho đồng hồ bỏ túi, Moonphase cũng di chuyển đến cổ tay của người sử dụng. Nói một cách thực tế, Moonphase dường như đại diện cho mối liên kết bền bỉ giữa người thợ chế tác đồng hồ và dòng chảy thời gian - một phiên bản thu nhỏ của vũ trụ.



Đồng hồ bỏ túi (pocket watch) với tính năng Moonphase cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20.

Năm 1925, nhà sản xuất đồng hồ Patek Philippe đã chế tạo chiếc đồng hồ đeo tay lịch vạn niên đầu tiên với bộ máy chuyển động dành cho mẫu đồng hồ nữ. Theo sau đó, Breguet và Audemars Piguet cũng nối gót với đồng hồ lịch hàng năm và vĩnh viễn của riêng họ trong những năm 1930 và 1940.



Đồng hồ đeo tay lịch vạn niên đầu tiên - Patek Philippe (1925).

ĐÔI NÉT VỀ CẤU TẠO PHÍA SAU MOONPHASE
Chức năng Moonphase thường được tích hợp bên trong những mẫu đồng hồ cơ học đặc biệt. Đằng sau mặt số của một chiếc đồng hồ Moonphase điển hình là một đĩa quay có chứa hai Mặt trăng giống hệt nhau. Cứ sau 29 ngày rưỡi, đĩa này sẽ quay trọn một chu kỳ hoàn chỉnh. Và sự trọn vẹn hay suy yếu của Mặt trăng sẽ do một bộ phận khác (có thể nằm trên mặt số hoặc trong chính bộ máy chuyển động) đóng vai trò che chắn dưới nhiều hình thức khác nhau.



Một bộ máy chuyển động của đồng hồ Moonphase

Đĩa Mặt trăng được điều khiển bởi một bánh răng 59-tooth được nâng lên dần dần dần bởi một ngón tay cơ học cứ sau mỗi 24 giờ, do đó tương ứng với một vòng quay (gần như) đầy đủ cho toàn bộ chu kỳ của Mặt trăng.

Vì sao phải để chèn thêm từ “gần như” ở câu trên? Trong thực tế, Mặt trăng không tuân theo sự phối hợp này. Chu kỳ của Mặt trăng thật sự chỉ kéo dài 29 ngày, 12 giờ 44 phút (hoặc nói cách khác là 29,53 ngày). Mặc dù độ chính xác tương đối này đã đủ tốt với người dùng bình thường, nhưng các thợ chế tạo đồng hồ đương nhiên sẽ không thỏa mãn với con số có thể làm tròn lên hoặc làm tròn xuống này. Thử nghĩ xem, được nghỉ 0,03 ngày mỗi tháng tương đương với việc Moonphase sẽ bị tắt trọn một ngày cứ sau 2 năm 7 tháng rưỡi.



Đồng hồ Jaeger-LeCoultre Duometre Quantieme Lunaire

Để khắc phục được sai biệt giữa chu kỳ Mặt trăng đo được và các pha của Mặt trăng trong thực tế, một cơ chế phức tạp hơn đã ra đời với thiết bị 135 răng để điều khiển đĩa Mặt trăng. Sự cải thiện này đã góp phần làm tăng độ chính xác của chuyển động để Moonphase chỉ tắt đúng một ngày mỗi 122 năm.

À, có nghĩa là nếu bạn mua chiếc đồng hồ moon phase hiện tại thì cháu trai của bạn sau này sẽ phải thực hiện một số điều chỉnh nho nhỏ đấy. Hy vọng là cháu của bạn sẽ nhớ đến bạn khi làm điều này.

Luxury Shopping